"Yaratıcı bir yetişkin, hayatta kalmayı başarmış bir çocuktur." Çocukların uçsuz bucaksız hayal gücünü ve sonsuz yaratıcılıklarını düşününce Ursula K. Le Guin’in bu güzel sözüne ne kadar katılsak az. Yaratıcı düşünme yeteneği, sadece sanatla ilişkilendirilse de aslında bilimden teknolojiye hayatın farklı alanlarında başarının anahtarı. Yeni yürümeye başlayan bir çocuğun gözüne kestirdiği bir nesneye ulaşmak için kafasında oluşturduğu plan bile aslında yaratıcı bir problem çözme örneğidir. Ya da blokları üst üste dizen bir çocuğun o anki inşaa faaliyeti bile "farklı düşünme" olarak bilinen iki aşamalı bir düşünce sürecidir. Kısacası çocukların en basit, gündelik eylemlerinine dahi yaratıcı düşünce kıvılcımları yansır.

Aynı zamanda yaratıcı düşünme, kişisel ve profesyonel hayat için de son derece faydalı bir yetenek. Kötü haber; yaratıcı düşünme yeteneği zamanla köreliyor. İyi haber; yaratıcı düşünme yeteneği konusunda zaten doğal bir cevher olan çocuğunuzu cesaretlendiribilir ve onun bu yeteneğini geliştirmesine destek olabilirsiniz. İşte, çocuğunuzun yaratıcı düşünme yeteneğini geliştirme konusunda yapabilecekleriniz...

Özgür Bırakın

Yaratıcı düşüncenin özünde özgür bir zihin olsa da hem ebeveynler hem de eğitim sistemi istemsizce de olsa çocukları kalıplara sokarak özgürlüğe engel oluyor. Bunu da her anı planlayarak ve sürekli müdahale ederek yapıyor. Çocuklar ancak yetişkin yönlendirmesi olmadan özgürce oyun oynayarak, deneyerek, başarısız olarak, yeniden deneyerek kendi özlerindeki yaratıcılığa ulaşabilir. Yani şimdi arkamıza yaslanma ve onlar yerine problemleri çözmekten, onlar sormadan öğretmekten vazgeçme zamanı.

Yalın tasarımlı, açık uçlu oyuncaklar, çocukların yaratıcılığını geliştirmelerine yardımcı olmak için ideal.

Yaratıcılığı Tetikleyen Oyuncaklar Seçin

Çocukların en önemli aktivitesi olan, aynı zamanda bilişsel gelişime büyük katkıda bulunan oyun; hayal gücünü ve yaratıcılığı geliştiren en önemli araçlardan biri. Yalın tasarımlı, açık uçlu oyuncaklar, çocukların yaratıcılığını geliştirmelerine yardımcı olmak için ideal. Çok fazla yönlendirmesi olan ve yaratıcılığa alan bırakmayan oyuncaklar yerine yalın oyuncaklar çocukların dil, problem çözme yeteneklerini geliştirmenin yanı sıra yaratıcılığı da tetikliyor. Oyun hamuru, yapı blokları gibi açık uçlu oyuncakları tercih ederek çocuğunuzun hayal gücünü ve yaratıcılığını harekete geçirebilirsiniz.

Sıkılmalarına İzin Verin

Çocuğumuz çocuklarımızı sürekli meşgul tutmak, çeşitli yapılandırılmış oyunlar ve etkinlikler ile canlarının sıkılmasını engellemek için büyük çaba harcıyoruz. Oysa can sıkıntısı, çocuklarda hayal gücünü ve yaratıcılığı tetikliyor ve onlara bu alanda eşsiz bir gelişim imkanı sağlıyor. Çocuğunuz can sıkıntısını gidermek için yaratıcı düşünme ihtiyacı duyabilir. Hatta yapılandırılmamış, boş zamanlarda resim çizme, şarkı söyleme, yazı yazma gibi becerilerini keşfedebilir.

Bağımsızlığa Alan Açın

Kurallar ve sınırlar, çocuklu evlerin vazgeçilmezi. Ancak çok fazla kural, çocukların yaratıcı düşünmesi yolundaki en büyük engellerden biri. Aşırı katı kurallar yerine temel değerlerin vurgulandığı ve bireyselliği desteklendiği bir ortamda çocuklar hem özgüven hem de yaratıcılık anlamında gelişmeye daha çok fırsat buluyor. Kendi adlarına karar verebilen, bu sayede belirli bir otonomiye sahip olabilen çocukların yaratıcı düşünme yeteneklerini de kullanarak hareket edebiliyor.

Çocukların yaratıcılık kaslarını geliştirmek için karşıt fikirlerin paylaşıldığı tartışmalara şahit olmaya ihtiyacı var.

Karşıt Fikirleri Önemseyin

Yaratıcı düşünmeyi zamanla körelten durumlardan biri de çatışmadan kaçınmak için fikir üretmekten ve paylaşmaktan vazgeçmek. Çocukların yaratıcılık kaslarını geliştirmek için karşıt fikirlerin paylaşıldığı tartışmalara şahit olmaya ihtiyacı var. Tabii ki burada gerginliğin yüksek seviyede olduğu, seslerin yükseldiği bir tartışmadan bahsetmiyoruz. Sağlıklı bir iletişimle farklı fikirlerin ortaya atıldığı ve anne babanın birbirlerinin fikirlerini sakin bir şekilde dinleyerek en doğru bakış açısını bulmaya çalıştığı tartışmalar, çocukların zihnini besleyen bir durum. Aynı şekilde onların karşıt fikirlerini de önemseyin ve hesaba katın.

Demokratik Bir Ortam Sağlayın

Hafta sonu ne yapacağınızdan tatilde nereye gideceğinize, odasının duvarını ne renge boyayacağınızdan kıyafet seçimlerine her konuda çocuğunuzun fikrini sormaya ne dersiniz? Ailenizi ilgilendiren pek çok konuyu hep birlikte konuşarak karar alma sürecine çocuğunuzu da dahil etmek onun da beyin jimnastiği yapmasını sağlıyor. Elbette her fikrine onay vermek zorunda değilsiniz, ama öne sunduğu fikirlere en baştan itiraz etmemenizde fayda var.

Sonuçtan Çok Sürece Odaklanın

Yaratıcılık, risk almayı gerektiriyor. Çocukların yaptıkları işlerde sonuca odaklanmaları onları yaratıcılıktan uzaklaştırıyor. Ödül odaklı her türlü aktivite, çocukların çocukların sonuca daha fazla odaklanmasını beraberinde getiriyor. Kısacası çocukları başarılı sonuçlarla ve elde edebilecekleri ödüllerle teşvik etmek yerine sürece, harcadıkları çabaya dikkat çekmek daha önemli. Elbette bu konuda da tüm iş yetişkinlere düşüyor.

Hatalara İzin Verin

Çocukların hata yapmaktan korktukları, hata yaptıkları zaman eleştirildikleri bir ortamda yaratıcılıklarının gelişmesi oldukça zor. Hata yapsa dahi destekleneceğini bilen bir çocuk ise yeni şeyler deneme, yeni fikirler ortaya atma konusunda çok daha cesur davranabilir. Hataları üzerine tatlı dille konuşabilir, daha önce yaptığınız benzer hataları ve bu hataları nasıl düzelttiğinizi anlatabilirsiniz. Kısacası, problem çözme ve yaratıcı düşünme yeteneğini geliştirebilmesi için çocuğunuza konforlu bir ortam sunmanız önemli.

Yaratıcılığa Duyduğunuz Hayranlığı Paylaşın

Sanat, müzik, edebiyat, bilim… Hangi alanda olursa olsun çocuğunuzla yaratıcılığa duyduğunuz hayranlığı paylaşmanın yollarını bulabilirsiniz. Favori müzisyenlerinizi birlikte dinlemek, sevdiğiniz ressamların tablolarına bakmak, size hayranlık veren buluşların hikayelerini anlatmak gibi basit aktivitelerle yaratıcılık konusunda ona ilham kaynakları sunabilirsiniz.

Yaratıcı düşünme yeteneği herkes için gerekli ve bu konuda çocuklarımızı ne kadar erken desteklemeye başlarsak o kadar iyi!